آشنایی با سبک های یادگیری؛ تجربه یادگیری بهتر
سبک های یادگیری یک مفهوم رایج در روانشناسی و آموزش است و هدف آن شناسایی بهترین روش یادگیری افراد است. روانشناسان و دبیران زیادی نظریه‌هایی در مورد یادگیری و سبک‌های مختلف آن مطرح کرده‌اند؛ اما در این بین نظریه VARK مهم‌ترین و معروف‌ترین مدل برای سبک های یادگیری به شمار می‌رود. سبک های یادگیری VARK نشان می‌دهد که چهار نوع اصلی یادگیرنده وجود دارد: دیداری، شنیداری، خواندن/نوشتن و حرکتی. در این مطلب همراه ما باشید، تا با این ۴ سبک یادگیری آشنا شوید و تاثیر آن بر نحوه یادگیری‌تان را مشاهده کنید.
آشنایی با انواع سبک یادگیری
روش‌های مختلفی برای دسته‌بندی سبک های یادگیری وجود دارد، اما مدل VARK نیل فلمینگ یکی از محبوب ترین آنها است. فلمینگ فهرستی را در سال 1987 معرفی کرد که برای کمک به دانش‌آموزان و دیگران در مورد ترجیحات یادگیری فردی خود طراحی شده بود.
بر اساس مدل VARK، سبک‌های یادگیری به سبب ترجیحات یادگیرندگان به ۴ دسته زیر تقسیم می‌شوند:
- یادگیری بصری (تصاویر، فیلم‌ها، نمودارها)
- یادگیری شنیداری (موسیقی، بحث، سخنرانی)
- خواندن و نوشتن (تهیه فهرست، خواندن کتاب های درسی، یادداشت برداری)
- یادگیری حرکتی (حرکت، آزمایش، فعالیت های عملی)
مدل VARK به چهار روش حسی اشاره دارد که ترجیحات مختلف یادگیری را توصیف می‌کنند. این مدل نشان می‌دهد که این روش‌ها منعکس‌کننده نحوه یادگیری بهتر دانش‌آموزان است.
شما چه نوع یادگیرنده ای هستید؟
فلمینگ برای تشخیص اینکه شما چه نوع یادگیرنده‌ای هستید، فهرستی از خود گزارشی تهیه کرد. این فهرست، مجموعه‌ای از موقعیت‌ها را ارائه می‌کرد. پاسخ دهندگان پاسخ‌هایی را انتخاب می‌کنند که به بهترین وجه با رویکرد ترجیحی آنها برای یادگیری مطابقت دارد. شاید بپرسید چجوری؟! در ادامه یک مثال از این فهرست برایتان آماده کردیم.
برای مثال:
تصور کنید که در حال یادگیری نحوه اجرای یک مهارت فیزیکی جدید مانند دوچرخه سواری یا رقصیدن سبک خاصی از رقص هستید. از کدام راه این مهارت را بهتر یاد می‌گیرید؟
- به تصاویر و فیلم‌های افرادی که این مهارت را انجام می‌دهند، نگاه کنید. (دیداری)
- به یک فردی که در آن کار ماهر است، گوش دهید که چگونه کار را انجام دهید. (شنوایی)
- نحوه انجام آن کار را در کتاب بخوانید. (خواندن نوشتن)
- تماشا کنید که شخص دیگری این مهارت را اجرا کرده و سپس خودتان آن را امتحان کنید. (جنبشی)
آشنایی با-سبک های یادگیری؛تجربه یادگیری بهتر
انواع سبک یادگیری VARK
1. سبک یادگیری دیداری
یادگیرندگان بصری با دیدن بهتر یاد می‌گیرند. نمایشگرهای گرافیکی مانند نمودارها، اینفوگرافی‌ها، تصاویر و فیلم‌ها همگی ابزارهای آموزشی مفیدی برای یادگیرندگان بصری هستند. افراد با سبک یادگیری دیداری ترجیح می‌دهند که، اطلاعات را به صورت تصویری به جای نوشتاری ببینند.
آیا فکر می‌کنید ممکن است سبک یادگیری شما هم بصری باشد؟ پس به سوالات زیر توجه کنید:
- آیا هنر، زیبایی و زیبایی شناسی برای شما مهم است؟
- آیا تجسم اطلاعات در ذهن به شما کمک می‌کند تا آن را بهتر به خاطر بسپارید؟
- آیا برای به خاطر سپردن اطلاعات باید آن را ببینید؟
- آیا به زبان بدن توجه زیادی دارید؟
اگر بتوانید به بسیاری از این سوالات پاسخ مثبت دهید، احتمال اینکه سبک یادگیری بصری داشته باشید، بسیار زیاد است. هنگام یادگیری اطلاعات جدید، ممکن است استفاده از مواردی مانند تصاویر و نمودارها برای شما مفید باشد.
راه‌کارهایی برای به خاطرسپاری بهتر اطلاعات در سبک دیداری
برای به خاطر سپاری بهتر اطلاعات، چند راهکار کاربردی به شما پیشنهاد می‌کنیم. در گام اول، سعی کنید از ابزارهایی مانند نقشه‌کشی ذهنی کمک بگیرید، تا حجم زیادی از مطالب را در یک نمودار کوچک برای خودتان خلاصه کنید. دسته‌بندی مطالب برای مرور دوباره آنها به شما کمک خواهد کرد. همچنین می‌توانید برای موضوعی که درحال مطالعه و یادگیری آن هستید،از طریق یوتیوب و آپارات فیلم‌های آموزشی مرتبطی را پیدا کنید.
2. سبک یادگیری شنیداری
یادگیرندگان شنیداری با شنیدن اطلاعات، آن را بهتر یاد می‌گیرند. آنها معمولاً از سخنرانی‌ها بهره بسیاری می‌برند و در به خاطر سپردن مطالبی که به آنها گفته می شود، خوب هستند.
آیا فکر می‌کنید سبک یادگیری شما، سبک شنیداری است؟ سوالات زیر را برای خودتان پاسخ دهید:
- آیا شعرها و یا اصطلاحاتی برای کمک به یادآوری مطالب برای خودتان ایجاد می‌کنید؟
- آیا خواندن با صدای بلند به شما کمک می‌کند که اطلاعات را بهتر به خاطر بسپارید؟
- آیا ترجیح می‌دهید به جای خواندن از روی کتاب درسی به سخنرانی‌های کلاس گوش دهید؟
- آیا ترجیح می‌دهید به جای اینکه یادداشت‌های کلاس خود را مرور کنید، به ضبط سخنرانی‌های کلاس خود یا یک پادکست گوش دهید؟
اگر پاسخ شما به اکثر این سوالات مثبت است، احتمالاً سبک یادگیری شما، سبک یادگیری شنیداری است. ممکن است چیزهایی مانند کتاب‌های صوتی و پادکست‌ها برای یادگیری مطالب جدید برایتان مفید باشند.
راه‌کارهایی برای به خاطرسپاری بهتر اطلاعات در سبک شنیداری
می‌توانید کلاس‌های خودتان در دانشگاه را ضبط کنید و در تایم‌های مطالعه‌تان، مجدد به آنها گوش کنید. از آنجا که سبک یادگیری شما، سبک شنیداری است؛ نوشتن جزوه کمک چندانی به شما نمی‌کند.
همچنین می‌توانید از پادکستهای آموزشی بهره ببرید. افراد با سبک یادگیری شنیداری، به راحتی می‌توانند با گوش دادن به پادکستهای آموزشی مطالب را بهتر یاد بگیرند. اگر در زمینه‌ای که می‌خواهید، پادکستی وجود نداشت؛ می‌توانید خودتان دست به کار شوید! مطالب را یک دور به صورت خلاصه از روی کتاب بخوانید و صصدای خودتان را ضبط کنید و در تایم‌های مطالعه به فایلی که آماده کرده‌اید، گوش دهید.
3. سبک یادگیری خواندن/ نوشتن
افرادی که سبک یادگیری خواندن/ نوشتن ترجیح می‌دهند، اطلاعاتی را که به صورت کلمات و متن نمایش داده می‌شود را به راحتی دریافت کنند. اگر فکر می‌کنید شما سبک یادگیری خواندن/ نوشتن دارید؛ سوالات زیر را بخوانید و به این فکر کنید که آیا ممکن است برای شما کاربرد داشته باشند یا خیر؟!
- آیا از تهیه لیست، خواندن تعاریف و ایجاد ارائه، لذت می‌برید؟
- آیا مطالعه کتاب درسی خود را راهی عالی برای یادگیری اطلاعات جدید می‌دانید؟
- آیا در طول کلاس و در حین مطالعه کتاب‌های درسی، زیاد یادداشت برداری می‌کنید؟
- آیا زمانی که استاد در کلاس درحال تدریس است، نوت برداری می‌کنید؟
اگر پاسخ شما به این سؤالات مثبت است، احتمالاً ترجیح زیادی برای سبک خواندن/ نوشتن یادگیری دارید. نوشتن اطلاعات به منظور کمک به یادگیری و به خاطر سپردن آنها ممکن است برای شما مفید باشد.
چطور یا سبک یادگیری خواندن/ نوشتن، اطلاعات را بهتر یاد بگیریم؟
این روش هم مانند سایر سبک های یادگیری نکاتی دارد که رعایت کردن آنها به شما کمک خواهد کرد تا اطلاعات را بهتر به خاطر بسپارید. از آنجایی که خلاصه نویسی در این سبک بسیار مهم است، بهتر است روش‌های خلاصه نویسی را به خوبی بشناسید. اینگونه مطالبی که خلاصه می‌کنید بهتر به کارتان خواهند آمد. نکته بعدی اینکه سعی کنید حتما مطالب را دسته‌بندی نمایید و کم کم مطالعه کنید. رعایت این نکات نسبتا ساده، می‌تواند بازدهی شما را از مطالعه، افزایش دهد.
4. سبک یادگیری حرکتی
یادگیرندگان حرکتی (یا لمسی) با لمس کردن و انجام دادن آن فعالیت، به بهترین شکل یاد می‌گیرند. تجربه عملی برای یادگیرندگان حرکتی مهم است.
مطمئن نیستید که آیا شما یک یادگیرنده حرکتی هستید؟ به این سوالات پاسخ دهید تا متوجه شوید که آیا سبک یادگیری شما، حرکتی است یا خیر؟:
- آیا در فعالیت‌های کاربردی مانند نقاشی، آشپزی، مکانیک، ورزش و نجاری مهارت دارید؟
- آیا از انجام کارهایی که مستلزم دستکاری مستقیم اشیا و مواد هستند لذت می‌برید؟
- آیا برای یادگیری فعالیتی، باید واقعاً انجام آن را تمرین کنید؟
- آیا برای شما سخت است که برای مدت طولانی ثابت بنشینید؟
- آیا بعد از آنکه فیلم انجام یک فعالیت را ببینید، باید آن را خودتان هم انجام دهید تا برایتان جا بیوفتد؟
اگر به این سوالات پاسخ مثبت داده‌اید، به احتمال زیاد سبک یادگیری شما، سبک حرکتی است.
راه‌کارهایی برای به خاطرسپاری بهتر اطلاعات در سبک حرکتی
شرکت در کلاس‌هایی که به شما تجربه عملی می‌دهد، ممکن است زمانی که می‌خواهید مهارت جدیدی کسب کنید؛ برایتان مفید باشد.
آموزش به افراد با سبک یادگیری حرکتی کمی سخت‌تر از سایر سبک‌ها است. اما یادگیرندگان حرکتی، معمولا بیشتر از آنکه به معلم و استاد خود وابسته باشند؛ متکی به خود هستند.
چرا آشنایی با سبک های یادگیری مهم است؟
افراد ممکن است متوجه شوند که درک ترجیحات یادگیری خودشان می‌تواند مفید باشد. اگر می‌دانید که یادگیری بصری بیشتر برای شما جذاب است، استفاده از استراتژی‌های مطالعه بصری به همراه سایر روش‌های یادگیری ممکن است به شما کمک کند تا از مطالعه خود بیشتر لذت ببرید و اطلاعات را بیشتر به خاطر بسپارید.
سخن پایانی…
در این مقاله، به بررسی سبک های یادگیری براساس یکی از معروف‌ترین طبقه‌بندی‌ها، یعنی سبک های یادگیری VARK پرداختیم. مدل VARK با وجود این انتقادات همچنان در بین دانش آموزان و مربیان محبوبیت زیادی دارد. دانش‌آموزان ممکن است احساس کنند به یک سبک یادگیری خاص کشیده م شوند. برخی دیگر ممکن است متوجه شوند که ترجیحات یادگیری آنها در وسط قرار دارد، مثلاً یادگیری دیداری و شنیداری به یک اندازه جذاب باشد. به طورکلی آشنایی با سبک های یادگیری به افراد کمک می‌کند تا استراتژی‌های بهتری برای یادگیری خود طراحی کنند.
